Tự làm hoen ố thương hiệu
Ngày đăng: 05/03/2012 (Lượt xem: 1358)
1. Gerber Singles - sự thiết lập thương hiệu bị lệch hướng
Nhà sản xuất thức ăn trẻ em Gerber là ví dụ thường được nhắc đến nhất về các thất bại thương hiệu của mọi thời. Cùng với New Coke của Coca-Cola và nước hoa của Harley Davidson, nỗ lực của Gerber để thâm nhập vào thị trường thức ăn của người lớn chắc chắn là một trong những ví dụ điển hình nhất của Sảnh đường Tủi hổ.
Ý tưởng là cung ứng những phần thức ăn nhỏ
cho những người lớn độc thân trong cùng một loại lọ đựng thức ăn giống
như cho trẻ em. Dù sao khi dòng sản phẩm dành cho người lớn của Gerber
được tung ra thị trường vào năm 1974, công ty này cũng nhanh chóng nhận
ra rằng người ta không hề thích thú gì với ý tưởng ăn những thứ như ‘bò
nấu kem’ từ cái lọ nhỏ trong một buổi tối ở nhà.
Hơn nữa, sản phẩm này được gọi là Gerber
Singles (Những người độc thân của Gerber). Theo Susan Casey của tạp chí
Business 2.0 ấn bản vào tháng 10 năm 2000, “Chúng nên được gọi là "tôi
cống độc thân và ăn thức ăn trong lọ”".
Cho dù sản phẩm này có được nghiên cứu thị
trường hay không như dự đoán của bất kỳ ai - không hề có một bình luận
nào từ chính Gerber. Có một điều chắc chắn là loại thức ăn trẻ em cho
người lớn này đã thất bại thê thảm.
Bài học từ Gerber Singles: Suy nghĩ từ bối
cảnh của người tiêu dùng. Cho dù Gerber Singles có ý nghĩa gì đối với
Gerber đi nữa thì người tiêu dùng cũng không muốn mua một sản phẩm mang
ngụ ý là họ không thể có được một người chung sống vì lý do, họ chỉ là
một đứa trẻ to xác.
2. Crest - Căng một thương hiệu ra đến những giới hạn của nó
Ra đời vào năm 1955, Crest là thương hiệu
kem đánh răng có fluor đầu tiên. Cho đến thời điểm này, Colgate vẫn là
thương hiệu kem đánh răng hàng đầu trên thị trường.
Nhưng Procter & Gamble, công ty mẹ của
Crest, nhận ra một điểm yếu của Colgate là nó không có fluor. Điều này
có nghĩa là răng sẽ dễ bị sâu hơn. Crest có thể hỗ trợ những khẳng định
giảm sâu răng của nó bằng những nghiên cứu rộng rãi được tiến hành bởi
những nha sĩ của P & G ở viện đại học Indiana. Các chứng nhận của
hội Nha khoa Mỹ về chất lượng chống sâu răng hiệu quả của nó đã hỗ trợ
cho thương hiệu giành được vị thế ở trên các đối thủ khác.Tự làm hoen ố thương hiệu
Nhưng dù sao thì thập niên 80 cũng là chứng
nhân cho sự định hình của thị trường kem đánh răng. Hoàn toàn bất ngờ,
người tiêu dùng phải đối mặt với vô số chọn lựa. Những thương hiệu như:
dành cho người hút thuốc, làm trắng răng, kem trong, bạc hà,
baking-soda, dành cho trẻ em, dành cho người lớn tuổi. Có fluor không
còn là một lợi thế như trước nữa. Thêm nữa, nước máy ở châu Âu và Mỹ đã
được bổ sung fluor sẵn. Sâu răng không còn là một vấn đề như trong những
năm 50 nữa.
Dần dà, Crest tung ra thị trường nhiều biến
thể hơn. Đáng chú ý nhất là loại kem đánh răng kiểm soát cao răng vào
năm 1985. Mặc dù đó là loại kem đánh răng đầu tiên thuộc loại này nhưng
không giành được những thành công đáng kể như việc giới thiệu fluor ba
mươi năm trước. Một trong những lý do là hiện nay Crest có quá nhiều
loại kem đánh răng khác nhau. Biến thể chống cao răng chỉ là một trong
dãy sản phẩm đa dạng của Crest. Hơn nữa, Colgate cũng không hề chậm
chân, họ không chỉ tung ra thị trường loại kem chống cao răng mà còn
đang bắt đầu với một loại kem đánh răng có đủ mọi đặc tính chăm sóc răng
mà họ được biết.
Trong lúc Crest vẫn tiếp tục cung ứng nhiều
biến cách mới trên cùng một chủ đề và việc này đã làm cho công chúng rối
hơn khi chọn mua kem đánh răng. Colgate tung ra Colgate Total với các
đặc tính có fluor, chống cao răng và bảo vệ nướu. Nói chung là đủ mọi
đặc tính chăm sóc răng miệng trong cùng một sản phẩm. Chẳng bao lâu sau
khi Total được tung ra thị trường, Colgate trở lại vị trí hàng đầu trên
thị trường và nuốt dần thị phần của Crest.
Điều gì đã xảy ra? Tại sao Crest lại không
thể cung ứng cho thị trường một loại Crest Total hay Crest Complete nào
đó trước khi sản phẩm của đối thủ được bán ra?
Việc này có nhiều lý do và một trong số các
lý do đó chính là cách thức thiết lập thương hiệu của Procter &
Gamble. Chiến lược thương hiệu của P&G vào những năm 80 có vẻ như
là: tại sao lại chỉ tung ra có một sản phẩm trong lúc có khả năng là năm
mươi? Quả thế, trong cùng một thời điểm, chúng ta cùng lúc có đến 52
phiên bản Crest trên thị trường. Họ tin rằng: càng có nhiều thương hiệu
phụ, họ càng bán được nhiều hàng hơn. Vậy tại sao lại phải gây rủi ro
cho khái niệm này với tuyên bố: có một loại kem đánh răng hiệu Crest có
thể đáp ứng mọi yêu cầu về chăm sóc răng miệng?Chiến lược thương hiệu của P&G
Nhưng dù sao thì việc tăng thêm nhiều chọn
lựa cũng có nghĩa là dễ lẫn lộn hơn. Và kết quả là: Crest mất dần thị
phần của họ. Đúng theo quy luật về sự giảm thiểu, càng có nhiều sản phẩm
Crest được cung ứng, tổng thị phần của họ càng giảm thiểu. Khi Crest
chỉ có một sản phẩm duy nhất, thị phần của họ vọt lên chiếm đến gần 50%
thị trường. Khi họ có 36 sản phẩm khác nhau, thị phần của họ còn lại 25%
tổng thị trường. Và khi họ có đến 52 thương hiệu phụ, thị phần của họ
chỉ còn lại có 15% và rơi lại sau Colgate rất xa.
Những vấn đề này không chỉ giới hạn với
riêng thương hiệu Crest. Ví dụ, P&G cũng đã nhìn thấy những gì tương
tự xảy ra với thương hiệu Head & Shoulders của họ. Người tiêu dùng
có thực sự cần đến 31 biến thể khác nhau của một loại dầu gội đầu trị
gầu hay không?
Khi công ty chiến lược marketing Ries &
Ries đến tư vấn cho P&G, họ đã xác định vấn đề này. Trong quyển 22
Quy luật Bất biến về việc Thiết lập Thương hiệu, Al và Laura Ries đã
nhắc lại kinh nghiệm này:
Khi chúng tôi đến làm việc với Crest, viên
giám đốc marketing của họ đã hỏi: “Chúng tôi có 38 đơn vị sản phẩm. Ông
nghĩ đó là quá nhiều hay quá ít?”
“Ông có tất cả bao nhiêu cái răng?”, chúng tôi hỏi lại.
“Ba mươi hai cái.”
“Không một loại kem đánh răng nào nên có số lượng thương hiệu phụ nhiều hơn là số răng trong miệng”, chúng tôi trả lời.
Mặc dù đã có lúc P&G vẫn lặp lại chiến
lược Crest sai lầm - tung thêm nhiều thương hiệu hơn, mất thêm nhiều thị
phần hơn - nhưng lần này công ty quyết định sẽ chặn đứng vấn đề nảy
sinh do chính họ đã tạo ra.
Một bài báo với tựa đề ‘Hãy đơn giản hóa’
trên tuần báo Business Week (9-9-1996) tóm tắt lại những chuyển đổi
quyết định ở P&G: “Sau nhiều thập niên với quá nhiều chủng loại sản
phẩm mới, P&G đã quyết định là họ đã bán quá nhiều loại hàng. Nay họ
đang làm một điều không thể tưởng tượng: cắt giảm bớt. Danh mục sản
phẩm hiện nay của họ ít hơn một phần ba so với hồi đầu thập niên”.
Hãy đơn giản hóa
Trước khi cắt bớt số lượng các thương hiệu
phụ của Crest, P&G đã thực hiện việc này trước với dòng sản phẩm dầu
gội của họ. Với việc cắt giảm một nửa số lượng các thương hiệu dầu gội,
họ nhận thấy mãi lực đã bắt đầu tăng. Nhưng dù sao thì theo như Robert T
Matteucci, trưởng điều hành phân bộ chăm sóc tóc của P&G thì ngay
từ lúc đầu, chiến lược này không được sự tán thành rộng rãi: “có sự
chống đối từ những người quản lý nhãn hiệu của P&G, những người nghĩ
rằng mãi lực sẽ suy giảm vì không có nhiều mặt hàng để bán. Có những hồ
nghi rằng không biết đây có đúng là điều cần phải làm hay không?”
Cùng với việc giảm thiểu các phiên bản của
Crest, P&G cũng thiết kế lại hình dáng của bao bì để người ta có thể
dễ dàng phân biệt các biến thể khác nhau của một sản phẩm. Bước chuyển
này được các chuyên gia marketing đánh giá là một hành động khôn ngoan.
Marcia Mogelonsky hoan hô chiến lược này trong một nghiên cứu thăm dò
của Ithaca, American Demographics, năm 1998: “Việc giảm thiểu này giúp
cho người tiêu dùng dễ dàng tìm ra được thứ mà họ muốn. Cùng lúc, nhà
sản xuất cũng có nhiều chỗ trống trên các kệ hàng hơn để dành cho những
sản phẩm bán chạy nhất của họ. Người mua ít phải phân vân chọn lựa hơn,
đỡ phải lẫn lộn và đồng thời nhà sản xuất có lợi nhuận nhiều hơn”.
Nhưng dù sao thì sự cạnh tranh cũng càng lúc
càng gay gắt hơn; không chỉ từ Colgate mà còn từ những thương hiệu khác
như Aquafresh, Mentadent, Arm and Hammer, Sensodyne và những thương
hiệu khác như các mặt hàng của hãng hóa phẩm Boots từ Anh quốc.
Mặc dù P&G đã đơn giản hóa các sản phẩm
Crest đến một mức nào đó và mãi lực có tăng trưởng, nhưng vẫn không đủ
để qua mặt Colgate. Hơn nữa, dù rằng P&G đã mài dũa lại các dòng sản
phẩm của họ nhưng một số chỉ trích vẫn cho rằng đặc trưng của thương
hiệu Crest chưa đủ sắc bén và nó đã phớt lờ các nguồn gốc khoa học của
mình. Jack Trout đã nhận xét như sau trong quyển "Thương hiệu lớn, Rắc
rối lớn" của ông:
Thương hiệu lớn, Rắc
rối lớn
Đầu tiên và quan trọng nhất, Crest nên luôn
nhắm vào khía cạnh trị liệu nghiêm túc trên thị trường kem đánh răng. Đó
là nơi mà họ chiếm ngụ trong tâm trí của người tiêu dùng. Không có nước
súc miệng hay làm trắng răng mà chỉ đơn thuần là công nghệ chăm sóc
răng nghiêm túc mà thôi. Bất hạnh thay, họ vẫn không nhận ra được đó là
con đường mà họ phải đi. Họ vẫn tiếp tục dấn sâu vào những hình thức
khác nhau của Crest.
Thực tế khi P&G không luôn chuyên tâm
vào việc hư mục răng, họ đã nhận lấy tổn thương không thể tránh khỏi từ
một thứ còn tai hại hơn: sự hư mục thương hiệu. Ngoại trừ khi họ một lần
nữa kiểm soát trở lại lãnh vực khoa học và cung cấp cho người tiêu dùng
một thông điệp duy nhất và kiên trì (được bảo đảm với một dòng sản phẩm
có được quan tâm sâu sắc), Colgate sẽ lại giành phần thắng một lần nữa
trong cuộc chiến này.
Các bài học từ Crest: - Đừng làm cho khách
hàng lẫn lộn. P&G đã nhận ra rằng chỉ có sự đơn giản mới làm yên
lòng người mua. “Điều này cho thấy chúng tôi đã làm cho người tiêu dùng
phải chọn lựa khó khăn đến như thế nào trong bao nhiêu năm qua”. Đây
chính là thú nhận của tổng giám đốc P&G, ông Durk I Jager, với tuần
báo Business Week.
Đừng cung cấp quá nhiều sản phẩm. Chỉ có
7,6% toàn bộ sản phẩm gia dụng và chăm sóc thân thể chiếm đến 84,5% tổng
doanh số của chủng loại sản phẩm này, theo thăm dò của công ty tư vấn
Kurt Salmon Associates. Cũng thăm dò trên cho biết: hầu như một phần tư
các loại sản phẩm trên trong một siêu thị thông thường bán được ít hơn
một đơn vị trong một tháng.
Loại trừ các sản phẩm sao chép. Theo một
nghiên cứu khác của Công ty tư vấn William Bishop, khi các sản phẩm sao
chép bị loại bỏ thì 80% khách hàng vẫn không thấy có gì khác biệt cả.
Phải rõ ràng. Các thương hiệu phải nhắm đến sự rõ ràng. Nói cách khác, chúng phải giúp người tiêu dùng dễ chọn mua sản phẩm hơn.
Nhớ lấy sự kế thừa. “Đừng bao giờ mất đi ký
ức tập thể của bạn”, Jack Trout khuyên nên như vậy trong quyển Thương
hiệu lớn, Rắc rối lớn. Crest đã phải hứng chịu sự suy giảm uy tín thương
hiệu khi thất bại trong việc sao chép thành công của chiến dịch ‘Chiến
thắng việc kiểm soát cao răng’ của thập niên 1950.
Theo Nam