Trật tự mới trong tiếp thị
Ngày đăng: 29/02/2012 (Lượt xem: 1030)
Giờ đây, người ta buộc phải “tự vệ” trước quảng cáo bằng cách “cài đặt” sự ngờ vực trở thành một chế độ mặc nhiên trong tâm trí trước mọi thông tin do quảng cáo cung cấp. Hay nói như trong Quảng cáo thoái vị & PR lên ngôi: “Quảng cáo là thứ mà bạn đã tự mình rèn luyện để tránh xa nó”! Quảng cáo trở thành mắt xích yếu trong qui trình vì đã đánh mất sức mạnh trong việc đưa một thương hiệu mới đi vào lòng người.
Thật vậy, nhìn vào đâu cũng thấy sự chuyển
dịch từ tiếp thị định hướng quảng cáo sang tiếp thị định hướng quan hệ
công chúng. Điều gì đã khiến quảng cáo không thích ứng được với một thế
giới đang thay đổi?
Trước nay, hầu hết sản phẩm hay dịch vụ đều được tiếp thị theo một chiến lược gồm bốn bước:
1. Phát triển sản phẩm/dịch vụ mới.
2. Nghiên cứu sản phẩm/dịch vụ mới đó nhằm đảm bảo là nó đưa đến cái có lợi nhất cho khách hàng.
3. Thuê một đại lý quảng cáo tung ra thị trường sản phẩm/dịch vụ mới đó bằng một chiến dịch quảng cáo “bùng nổ”.
4. Sau một thời gian quảng cáo sẽ tạo ra một thương hiệu đầy sức mạnh cho sản phẩm/dịch vụ mới.
Bốn bước nói trên là một qui trình mà
mọi nhà quản lý được đào tạo bài bản đều biết: phát triển (development),
nghiên cứu (research), quảng cáo (advertising) và thương hiệu
(branding). Về mặt lý thuyết, qui trình gồm bốn bước nêu trên chẳng có
gì sai. Nhưng về mặt thực tế, có một mắt xích yếu ở đây là quảng cáo.
Quảng cáo là một mắt xích
Nhờ vào sự bùng nổ thông tin, quảng cáo
có mặt hầu như ở khắp hang cùng ngõ hẻm của địa cầu. Sự hiện diện cùng
khắp của quảng cáo nhằm “cài đặt” hình ảnh thương hiệu vào trong tiềm
thức của con người đã lên đến một mức độ quá liều khiến tạo ra hiệu ứng
ngược.
Giờ đây, người ta buộc phải “tự vệ”
trước quảng cáo bằng cách “cài đặt” sự ngờ vực trở thành một chế độ mặc
nhiên trong tâm trí trước mọi thông tin do quảng cáo cung cấp. Hay nói
như trong Quảng cáo thoái vị & PR lên ngôi: “Quảng cáo là thứ mà bạn
đã tự mình rèn luyện để tránh xa nó”! Quảng cáo trở thành mắt xích yếu
trong qui trình vì đã đánh mất sức mạnh trong việc đưa một thương hiệu
mới đi vào lòng người.
Không chỉ có thế. Sáng tạo là từ các nhà
quảng cáo tự hào nói về công việc của mình. Tự hào đó đã đi quá xa đến
mức nếu yêu cầu một hãng quảng cáo nổi tiếng thiết kế mẩu quảng cáo đơn
giản, “nói thẳng nói thật” về sản phẩm hay dịch vụ thì rất có thể khách
hàng sẽ bị từ chối với lý do “không có sáng tạo gì cả”! Rốt cuộc, những
ngân sách khổng lồ đã được chi ra để đổi lấy “những cuộc săn lùng cái
mới mẻ và khác biệt” như thế này:
- Khai thác “vườn thú”: Energizer chọn
con thỏ, Coca-Cola chọn gấu trắng Bắc cực, Cadillac chọn con vịt, BMW
chọn con rùa... Kết quả thế nào? Có thể kể ra đây một trong nhiều trường
hợp có trong sách: thỏ Bunny của Energizer nổi tiếng nhưng không phải
ai cũng biết đến Energizer và Energizer chiếm 29% thị trường Mỹ trong
khi Duracell chiếm đến 38%.
- Những thông điệp quảng cáo “độc đáo”
nhưng chôn vùi thông tin mới, thật sự cần truyền đạt. Chẳng hạn: lời
quảng cáo chiếc xe Sierra Denali của Hãng GMC: “Chúng tôi không phát
minh lại bánh ôtô. Chúng tôi chỉ nghĩ rằng cả bốn bánh xe ắt phải lái
được”. Cái bị chôn vùi ở đây là: “Đó là chiếc xe tải nhẹ đầu tiên và duy
nhất trên thế giới có tay lái truyền lực xuống cả bốn bánh”.
- Những mẩu quảng cáo đầy giá trị nghệ
thuật nhưng không giúp gì cho việc bán được hàng! Chẳng hạn: chiến dịch
“Cái gì vậy?” của Hãng Budweiser đã giành được giải thưởng Grand Prix
tại Cannes rồi giải Sư tử đồng cho “Bạn đang làm gì đó?”.
Trên thực tế, lượng tiêu thụ bia
Budweiser giảm hằng năm trong một thập kỷ qua, từ 50 triệu thùng trong
năm 1990 xuống còn chưa tới 35 triệu thùng trong năm 2000. Câu trả lời
cho “Cái gì vậy?” của bia Budweiser là bia Bud Light, với doanh số tăng
từ 12 triệu thùng năm 1990 lên 32 triệu thùng năm 2000! (Những mẩu quảng
cáo “phản cảm” thì không biết còn tai hại đến đâu!).
Còn nữa. Các công ty “dotcom” bùng nổ từ
cuối những năm 1990 dựa vào quảng cáo để tìm một chỗ đứng trên mạng
toàn cầu đã nhận được kết quả gì? Hầu hết là bi kịch! Pet.com, trang web
bán sản phẩm dành cho thú cưng, đã thuê một đại lý quảng cáo tạo ra một
con rối bít tất mà tạp chí Advertising Age gọi là “một nghệ sĩ quảng
cáo đích thực đầu tiên được tạo ra trên lãnh địa chấm com”.
Con rối bít tất thành công vang dội,
giành được nhiều giải thưởng và danh tiếng từ người tiêu dùng, giới
truyền thông, tiếp thị... Nhưng, “chỉ có một điều duy nhất thiếu vắng
trong câu chuyện cổ tích này là doanh số”. Trong vòng có sáu tháng trời
ngắn ngủi, Pet.com đã chi tiêu cho quảng cáo gấp ba lần thu nhập 22
triệu USD và không phải chờ lâu để suy sụp và phá sản! Danh sách còn dài
với eToys, Gadern.com, Value America...Trật tự mới trong tiếp thị
Quảng cáo thoái vị & PR lên ngôi
không phủ nhận vai trò của quảng cáo mà chỉ ra trật tự mới: “Bây giờ PR
ngồi vào vị trí của người cầm lái và sẽ dẫn dắt, chỉ đường cho các
chương trình tiếp thị”.
Nói rõ hơn là: “Bất cứ một chương trình
tiếp thị mới nào cũng phải bắt đầu từ thông tin đại chúng và chỉ sau khi
đạt được các mục tiêu của PR mới chuyển sang quảng cáo (...). Mục tiêu
của quảng cáo không phải nhằm xây dựng thương hiệu mà là để bảo vệ
thương hiệu, một khi thương hiệu đó đã được xây dựng bằng các phương
tiện khác, trước hết đó là quan hệ công chúng hoặc sự ủng hộ của bên thứ
ba”.
Điều gì làm cho PR trở thành vũ khí tối
thượng trong cuộc chiến thu phục nhân tâm? Đó là sức mạnh của một bên
thứ ba, các phương tiện truyền thông đại chúng. “Hầu hết người ta chỉ
“biết” những gì họ đọc, nghe, hay nhìn thấy trên các phương tiện truyền
thông hoặc là những gì họ biết được từ những người mà họ tin tưởng”. Và
để được một bên thứ ba nói đến, trước hết phải có “cái mới mẻ và khác
biệt”.
Trong cuộc chiến giành giật sự quan tâm
của khách hàng, một sản phẩm hay dịch vụ không có chứa đựng thông tin
mới sẽ thua! Chính vì thế, PR mới cần đến sự sáng tạo và sự độc đáo: “PR
cần sự mới mẻ theo nghĩa là nó cần định vị sản phẩm hay dịch vụ là mới
và khác biệt. Tất cả phải là tin thích hợp để đăng báo”, tờ New York
Times tuyên bố. Một khi thông tin về cái mới đó được xuất hiện trên
những tờ báo uy tín trong lĩnh vực, sức tác động của nó là rất lớn.
Nhưng PR không chỉ có vậy. Nếu chỉ có
vậy PR đã không thể thành công trên hàng loạt “mặt trận”: xây dựng
thương hiệu mới; xây dựng lại thương hiệu cũ; xây dựng thương hiệu giáo
dục, địa lý; đặt lại tên thương hiệu... Một cuộc thăm dò ý kiến kiên trì
tiến hành năm này qua năm khác, khảo sát về các cuộc bầu cử địa phương
và trên toàn nước Mỹ, đã đưa cái tên Quinnipiac, một trường đại học tư
nhỏ ở Hamden, Connecticut vào tâm thức của thị trường. Đó là PR!
Có thể kết luận bằng đoạn trích này
trong sách: “Chiến tranh và tiếp thị có nhiều điểm giống nhau. Các tướng
lĩnh quân sự đi vào cuộc chiến ngày nay với những vũ khí của ngày xưa
thì sẽ chẳng khác gì các tướng chỉ huy tiếp thị đi vào cuộc chiến ngày
nay với công cụ quảng cáo mà lẽ ra họ phải dùng PR”.
Theo Nam