Cảm
giác đầu tiên của tôi khi gặp bà đó là một sự gần gũi, thân thiết đến
khó tả. Dường. Tôi chưa kịp hỏi gì bà đã nói luôn: "Người ta viết về cô
cũng khá nhiều rồi. Cháu hãy hỏi cô những gì mới mẻ nhé. Cô không thích
sự lặp lại".
Luôn tươi cười và vui vẻ với phóng viên VietSkill
Nói vậy nhưng chưa kịp để tôi hỏi điều gì, bà đã thể hiện sự bức xúc
rất "nhà nghề" của mình: "Nói thật với cháu, cô cảm thấy rất buồn về một
chiều hướng không hay trong cách phát âm tiếng Việt của đa số các phát
thanh viên truyền hình và MC hiện nay.
Cô rất muốn mình cùng với đồng
nghiệp sẽ tổ chức được một cuộc tọa đàm về vấn đề phát âm tiếng Việt.
Một thực trạng đáng buồn là, không hiếm phát thanh viên hiện nay đã thả
nổi vấn đề phát âm tiếng phổ thông sao cho chuẩn. Họ chỉ quan tâm đến
nội dung mà không còn chú trọng đến sự thể hiện. Ngày xưa thời của cô,
việc này rất được lưu tâm. Có khi chỉ là những câu nói đùa, những chuyện
hài hước tếu táo được nói ra trong giờ nghỉ giải lao cũng bị thủ trưởng
nhắc nhở. Không phải họ hà khắc, mà họ có lý do chính đáng của họ. Bởi
hơn ai hết, những người lãnh đạo ấy hiểu rằng: Đối với nghề phát thanh
viên thì cuộc đời và công việc liên quan mật thiết với nhau. Vì thế khi
đã lên hình thì mình cũng phải giữ sao cho cuộc sống trong sáng. Nếu có
cuộc sống thiếu đứng đắn, khán giả mà biết được như thế sẽ không hay.
Cuộc đời thế nào thì khi lên hình sẽ phản ánh đúng thế ấy. Minh chứng
cho việc này là: Có một đồng nghiệp của cô hồi đó rất thích nói chuyện
tếu táo, và thích nhại lại giọng nói nhịu, nói lắp của người khác. Một
hôm khi làm chương trình truyền hình trực tiếp về "Tết cổ truyền ở
Campuchia", người đó đã nói thành "Tết cổ truồng", làm cả đài được phen
hú vía...
Dường như đã giải tỏa được phần nào những bức xúc bấy lâu trong lòng,
nghệ sĩ Kim Tiến trở nên dí dỏm hơn hẳn khi kể lại cho tôi nghe những kỷ
niệm khi còn làm ở Đài Truyền hình. Dạo đó, điều kiện làm việc còn muôn
vàn khó khăn. Những phát thanh viên như bà phải ngồi "đóng đinh" trong
một căn phòng nóng nực, không có điều hòa, lại dưới những ánh đèn hàng
nghìn oát. Có khi ngồi đọc bản tin mà mồ hôi chảy vào mắt cay xè. Các
phát thanh viên nam có người còn trên complê, dưới quần đùi để giảm bớt
sức nóng.
NSND Kim Tiến có một giọng đọc vô cùng truyền cảm
Hồi đó có một đoàn của UNICEP đến dạy cho các phát thanh viên kỹ thuật
phát âm, kỹ thuật thể hiện. Một người trong đoàn (người Malaysia) đã
ngồi vào ghế của phát thanh viên, chưa đầy hai phút sau người đó đứng
dậy nói một câu duy nhất: "Tôi không hiểu tại sao các bạn không bị "rán
vàng" dưới cái nhiệt độ khủng khiếp này"…
Dù vất vả nhưng vui, vì những người như bà đã nhận được tình cảm nồng
nhiệt trìu mến của hàng triệu triệu khán giả. Được khán giả tôn trọng
thì mình cũng phải tìm cách để đáp trả những tình cảm tốt đẹp ấy. Chả
thế mà trong suốt 15 năm trời, Kim Tiến đã chỉ để một kiểu tóc ngắn duy
nhất. Hỏi lý do thì bà trả lời rằng: "Vì khán giả hồi đó thích thế!".
Cũng đã nhiều lần bà muốn làm mới mình bằng cách để một kiểu tóc khác
nhưng ngay sau đó, bà nhận được rất nhiều phản hồi từ phía khán giả, yêu
cầu được thấy Kim Tiến với kiểu tóc cũ…
Khi tôi hỏi: "Cô có cảm thấy mình thiệt thòi không, khi chưa được Nhà
nước phong tặng danh hiệu NSND, mà theo cháu điều đó là xứng đáng?". Bà
bảo cũng buồn, nhưng nỗi buồn ấy cũng chẳng kéo dài bao lâu bởi đã có
những khán giả yêu mến gửi thư đến an ủi rằng: "Từ lâu, trong lòng chúng
tôi, chị đã là nghệ sĩ của nhân dân". Thậm chí còn có một cụ già từ
miền Nam viết thư ra cho bà tâm sự: "Tôi cảm nhận được sự chân thành và
trìu mến của Kim Tiến đối với khán giả ngay cả từ câu "Chào các bạn! Các
bạn thân mến!". Tôi thấy có nhiều người bây giờ chào rất hời hợt". Bà
bảo như thế là sự cố gắng, tâm huyết của mình đã được đền đáp. Khán giả
yêu mến mình và thấy mình trân trọng họ ngay cả từ câu chào thì còn gì
hạnh phúc hơn.
Vì
thế nên bây giờ trong các giờ giảng dạy của mình cho các phát thanh
viên trẻ, bà đều nhấn mạnh rằng: "Đừng bao giờ nghĩ trước mặt mình chỉ
là ống kính, mà phải luôn tâm niệm trước mặt mình là ánh mắt của bao
nhiêu người, trong đó có cả những người thân yêu nhất của mình. Vì vậy
hãy nói như đang nói với người thân. Có vậy chúng ta mới không giống như
những cái máy nói vô hồn".
Một kỷ niệm cũng rất đáng nhớ trong đời phát thanh viên của nghệ sĩ Kim
Tiến: Những ngày đầu vào nghề, bà cùng với đài truyền hình nhận được
rất nhiều phản hồi từ phía khán giả của các địa phương gửi đến. Họ nói
rằng: "Sao cái cô Kim Tiến giọng gì mà yếu ớt thế, tiếng hít thì to ơi
là to?". Việc này đã được đưa ra rút kinh nghiệm trong đài, còn bà thì
chỉ biết cố gắng hết sức để nói cho thật to, thật rõ. Nhưng "oan uổng"
thay, điều sai sót đó lại không nằm ở người phát thanh viên mà do kỹ
thuật đường truyền. Ở Hà Nội thì hoàn toàn bình thường, nhưng khi về các
đài địa phương, sóng yếu đi, âm thanh và lời nói thậm chí còn không
trùng khớp nhau… Rất may là chưa có chuyện gì nghiêm trọng xảy ra qua
cái sự hiểu lầm này.
Nghệ sĩ Kim Tiến tâm sự, nghề phát thanh viên là niềm đam mê của bà.
Thi hai lần vào đài truyền hình để làm phát thanh viên nhưng đều không
đỗ, bà bảo, đi đường thẳng không được thì đi đường vòng, lâu hơn một
chút nhưng vẫn tới đích. Thi trượt vào phát thanh viên nhưng bà lại
trúng tuyển vào Ban Văn nghệ của Đài Truyền hình Việt Nam. Sau đó một
thời gian, Trưởng phòng Phát thanh gặp bà ở sân cơ quan và nói: "Em có
muốn sang bên này làm việc với bọn anh không?". Tất nhiên đó là ý nguyện
của mình nên bà không thể từ chối. Từ đó đến nay, dù đã về hưu nhưng bà
vẫn ngày ngày gắn bó với Đài Truyền hình. Quả là hiếm thấy một người
nào lại yêu nghề và say nghề như bà.
Nghệ sĩ Kim Tiến bảo: "Cuộc đời chẳng ai hoàn hảo cả
Không chỉ thành công với vai trò phát thanh viên mà Kim Tiến còn rất
được yêu mến trong công việc của người thuyết minh phim. Bà bảo hồi đó
không có phim truyền hình như bây giờ mà chỉ có phim truyện nhựa thôi.
Mỗi phim truyện nhựa thường kéo dài tới 90 phút, chia ra làm khoảng 10
tập, mỗi tập chỉ độ 9 phút. Thường thì buổi chiều bà đã phải đến Đài để
khớp phim, còn đến tối là đọc trực tiếp trên truyền hình luôn. Có một
hôm, người kỹ thuật viên chẳng hiểu lơ đễnh thế nào đã đút nhầm ruột tập
4 sang vỏ của tập 2, khiến bà được một phen toát mồ hôi. Như thường lệ,
đến giờ chiếu phim, bà ung dung vào phòng đọc. Bà bỗng giật mình khi
phát hiện ra đây không phải là nội dung của tập hai, mà là của tập 4.
Thoáng một chút bối rối, bà lấy lại bình tĩnh và phản ứng rất nhanh. Một
mặt cứ thuyết minh theo trí nhớ của mình, dù có thể không được chính
xác lắm nhưng vẫn còn hơn nbsp;là để hình ảnh câm. Sau đó tay thoăn thoắt mở
đúng chỗ thoại để người xem không bị gián đoạn.
Đấy mới chỉ là nhầm ruột phim, nguy hiểm hơn là nhầm sóng. Đó là lần bà
đang đọc thuyết minh cho một bộ phim truyện nhựa của Triều Tiên thì có
người xuống kiểm tra đường truyền vệ tinh. Chẳng hiểu họ kiểm tra thế
nào mà cắt phéng mất hình ảnh phim trước mặt bà, thay vào đó là kênh
bóng đá (tất nhiên sự cố này nó chỉ xảy ra từ phòng Tổng Khống chế của
đài đến phòng của bà, còn sóng phát trên truyền hình thì vẫn là phim của
Triều Tiên). Đúng là một sự cố ngoài sức tưởng tượng. Tiếng Triều Tiên
thì bà biết thế nào mà dịch chứ. Nhưng cũng không thể để sóng trắng trên
truyền hình được bà nhanh trí lấp chỗ trống bằng cách cứ đọc, có thể
lời thoại của người này sẽ gắn vào miệng của người kia. Nhưng có còn hơn
không. Miệng thì vẫn thuyết minh còn hai tay thì khua khoắng loạn xị
ngậu, những mong có ai đó nhìn thấy để vào giải cứu giúp. Khoảng 2 phút
sau cũng có người nhìn thấy và ứng cứu. Người nhìn thấy hành động của bà
hôm đó còn trêu rằng: "Cứ tưởng Kim Tiến đang nghỉ giải lao, tập thể
dục cho đỡ mỏi"… Thật là những sự cố bất khả kháng nhưng nếu đối phó
được sẽ thấy mình trưởng thành lên rất nhiều nbsp;…
Giờ đây, khi không còn ăn vào "sức lực của tuổi trẻ" nữa, bà phải tự
cải thiện bằng cách tập thể dục. Mà món "khoái" nhất của bà là đi bơi.
Một tuần trời Hà Nội ngập lụt, không có chỗ để bơi mà bà cảm thấy sức
khỏe và giọng đọc của mình giảm đi trông thấy nbsp;…
Nghệ sĩ Kim Tiến bảo: "Cuộc đời chẳng ai hoàn hảo cả. Có cái này thì
lại khuyết cái kia". Cơn bĩ cực lớn nhất của đời bà cũng đã qua đi. Giờ
đây bà đang sống hạnh phúc bên người chồng là một doanh nhân thành đạt.
Và cứ mỗi thứ bảy, vợ chồng cô con gái cùng với đứa cháu ngoại lại thu
xếp công việc để trở về sum vầy bên bữa cơm gia đình ấm cúng với ông bà.
Hạnh phúc tuy muộn mằn nhưng dẫu span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16px;">, span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16px;"> sao nó cũng đã được bù đắp xứng đáng…